Cümleden sonra anlamlı en küçük yapı birimine paragraf denir. Buradan da anlaşılacağı üzere paragraf birçok cümleden oluşur. Paragraflar rastgele bir araya gelmiş cümle birlikleri değildir. Paragraflar anlamlı bütünlüklerdir.
Örnekleri inceleyelim:
“Temmuz başlarında çok sıcak bir gün, akşama doğru, genç bir adam "S" sokağındaki bir pansiyonda kiraladığı küçük odasından çıktı ve ağır, kararsız adımlarla "K" köprüsüne yöneldi.
Ev sahibiyle merdivenlerde karşılaşmaktan kurtulmayı başarmıştı. Kiraladığı küçük oda, beş katlı yüksek bir evin çatı katındaydı ve odadan çok bir dolabı andırıyordu. Yemek ve öteki hizmetler de içinde olmak üzere kiralamıştı odayı. Ev sahibi kadın bir merdiven aşağıda ayrı bir dairede oturuyordu ve genç adam her sokağa çıkışında, ev sahibi kadının merdivenlere doğru ardına dek açılmış olan mutfak kapısının önünden geçmek zorundaydı. Buradan her geçişinde de genç adam korkuya benzer sayrılı bir duygu içinde kalır, utanç duyar, yüzünü buruştururdu. Ev sahibi kadına epey borcu vardı ve onunla karşılaşmaktan çekiniyordu.
Korkak ve çekingen biri değildi aslında. Hatta tam tersine; ama bir süredir tedirgindi, gerilim içindeydi. Öylesine kendi içine kapanmış, öylesine herkesten kopmuştu ki, yalnızca ev sahibi kadınla değil, kiminle olursa olsun karşılaşmaktan kaçınıyordu. Ezici bir yoksulluk içindeydi, ama şu son günlerde buna bile…”
Suç ve Ceza – Dostoyevski
- Birinci paragrafta zaman tanıtılmış ve kahraman yolda betimlenmiştir.
- İkinci paragrafta ise mekan tanıtılmıştır.
- Üçüncü paragrafta ise kahramanın ruh hali betimlenmiştir.
Görüldüğü üzere her paragraf anlamlı bir bütündür ve paragrafların her birinde ayrı bir konudan bahsedilmektedir.
Metinler anlamlı paragraflardan oluşur. Her paragraf ayrı bir konudan bahsetse de her paragrafın kendinden önceki ve kendinden sonraki paragraf ile bağlantısı bulunur.
Paragrafın Özellikleri:
- Cümleden sonra anlamlı en küçük dil birliğidir.
- Her paragraf bir bağlan oluşturur.
- Paragraflar arasında anlam bağı vardır.
- Paragraflar bir araya gelerek metinleri oluşturur.
- Paragraflar bölünemez.